Cudowny Obraz

Od 400 lat Matka Boża Pocieszenia króluje na Jasnej Górze Czerwińskiej, darząc swych czcicieli licznymi łaskami. Jej wizerunek Kościół uznał za cudowny w 1648 roku. Sława Czerwińskiej Pani jest od wieków znana na całym Mazowszu i w Rzeczypospolitej. Do Jej cudownego obrazu pielgrzymowali królowie oraz rzesza wiernych, którzy po dziś dzień szukają przed Jej Obliczem pomocy i łaskawości Boga.

Wszystkie te elementy możemy zauważyć na obrazie po jego konserwacji. Maryja z Dzieciątkiem Jezus trzymającym księgę Ewangelii ukazana jest w błękitnym płaszczu obwiedzionym złotem i w purpurowej sukni. Krzyż nad Jej czołem oznacza, że jest Matką Zbawiciela, a złota gwiazda na ramieniu przypomina o Jej dziewiczym macierzyństwie. Charakterystyczny układ palców prawej dłoni Madonny wskazuje na dwie natury Chrystusa – boską i ludzką. Pierścień na palcu to znak, że Matka Zbawiciele jest Oblubienicą Boga. W lewej dłoni Maryja trzyma mappę – białą chustę, starożytne insygnium władzy monarszej, które wskazuje na Jej godność Królowej Nieba. Godność tą na czerwińskim obrazie podkreśla też para aniołów prezentujących nad głową Madonny królewską koronę. Gdy insygnium mappy zastąpiło królewskie berło, wierni postrzegali chustę w dłoni Maryi jako symbol Jej opieki i pocieszenia – miała nią ocierać łzy cierpiących i strapionych.

Osobliwością obrazu Matki Bożej Czerwińskiej jest ukazanie Jej wizerunku na tle architektury będącej wyobrażeniem bazyliki Santa Maria Maggiore, gdzie od wieków czczony jest cudowny obraz Matki Bożej Śnieżnej. Malarz, korzystając z graficznego wzorca, wyróżnił charakterystyczne detale architektury: wieżę bazyliki, kopułę kaplicy cudownego obrazu oraz obelisk stojący przed świątynią. W ten sposób chciano podkreślić związek Czerwińskiej Madonny z Jej rzymskim pierwowzorem.

W latach 30. XVII w. wizerunek Matki Bożej Czerwińskiej został umieszczony w centrum wykonanego wówczas głównego ołtarza. Obraz, otoczony czcią wiernych, wkrótce zasłynął cudami, potwierdził je autorytet Kościoła oraz liczne wota składane przez obdarowanych łaskami. Najcenniejszym z nich jest srebrna sukienka którą ofiarował w 1686 r. ks. Franciszek Józef Jagodkowicz, kanonik regularny i proboszcz w Krasnem. Od tego momentu cudowny wizerunek prezentowany jest w tym uroczystym przybraniu przysłaniającym większość malowanego obrazu.

W 1647 r. król Władysław IV przed tym obrazem uprosił sobie powrót do zdrowia i pozostawił dziękczynne wotum z napisem: „Bliski śmierci – zdrowie otrzymał”. Obraz MB Czerwińskiej, od początku wsławiony licznymi łaskami i cudami, w 1648 r. został ogłoszony przez biskupa płockiego Ferdynanda jako cudowny, a w 1970 r. ukoronowany przez kardynała Stefana Wyszyńskiego.

****************************************************
Matka Boża Pocieszenia

Pośród wielu tytułów, które nosi Maryja, ten podkreśla jej rolę w wypraszaniu daru pocieszenia u Ducha Świętego i przypomina, że Maryja jest Matką, która niesie pociechę w życiu doczesnym i w sensie eschatologicznym przez przywilej Wniebowzięcia.
Gdy chcemy uzasadnić teologicznie tytuł Matki Bożej Pocieszenia, musimy zawsze pamiętać o macierzyństwie Maryi, która zrodziła Jezusa Chrystusa, pierwszego Pocieszyciela, jak również o Jej relacji do Ducha Świętego, który jest nazywany Duchem Pocieszycielem, którego Zmartwychwstały Pan pośle swoim uczniom od Ojca.
W teologii „pawłowej” znajdujemy potrójne uzasadnienie tej cechy Maryi, Matki, która przynosi pociechę:

wskazuje na Chrystusa, który przynosi odpuszczenie grzechów – największą pociechę dla grzesznej ludzkości
wyraża Jej macierzyńską troskę o zbawienie człowieka i stanowi konkretną pomoc w jego osiągnięciu, jak również umocnienie w ziemskiej drodze
ma wymiar eschatologiczny przez odniesienie do tajemnicy wniebowzięcia NMP, które zapowiada przyszłą chwałę i wypełnienie ostatecznego celu życia człowieka, czyli komunię z Bogiem w niebie

Te trzy aspekty pocieszenia, świadczące o realnej i skutecznej pomocy Maryi, sprawiają, że tytuł MB Pocieszenia pokrywa się znaczeniowo z innymi tytułami, które, które nosi Maryja:

Matka Boża Miłosierdzia,
Matka Boża Łaskawa,
Orędowniczka,
Pośredniczka Łask
Matka Boża Dobrej Rady.

Jakkolwiek pierwszym zachowanym zapisem tytułu MB Pocieszenia jest wezwanie z Litanii loretańskiej Pocieszycielka strapionych (łac. Consolatrix aflictorum), to jednak w pobożności ludowej pojawia się już na przełomie VI i VII wieku, gdy w podzięce za uratowanie podczas zarazy ludność Rzymu zwraca się do Maryi i nazywa ją Matką Pocieszenia.

Kult MB Pocieszenia szerzyli od XV wieku augustianie-eremici i to na ich prośbę w 1675 roku Stolica Apostolska ustanowiła liturgiczne wspomnienie MB Pocieszenia przypadające w sobotę po 28 lipca. Do szerzenia kultu przyczynili się także kapucyni; zaczęły powstawać sanktuaria związane z cudownymi wizerunkami MB Pocieszenia m.in. w Italii (Turyn, Levone, Reggio di Calabria, Valdragone i Visciano), we Francji (Epinal) oraz w Stanach Zjednoczonych (Carey, stan Ohio).

W Polsce kult Matki Bożej Pocieszenia obecny jest od XI wieku. Jego najwcześniejszym śladem jest cudowny obraz MB z Dzieciątkiem w Górce Klasztornej. O bardzo szybkim rozpowszechnieniu się kultu świadczą liczne sanktuaria m.in. w Borku Wielkopolskim, Górce Duchownej, Czerwińsku nad Wisłą, Pilźnie, Leżajsku, Lubiszewie, Lutogniewie, Biechowie, Błotnicy Starej, Krasnobrodzie, Nowym Sączu, Rywaldzie Królewskim i Wieluniu.

Obrazy MB Pocieszenia znajdujące się w licznych sanktuariach, prezentują różnorodną ikonografię; najczęściej ukazują MB z Dzieciątkiem w półpostaci, niektóre stanowią kopię przedstawienia Matki Bożej Śnieżnej (ikony z Bazyliki MB Większej w Rzymie), jeszcze inne przedstawiają Maryję w tajemnicy wniebowzięcia lub adorującą Dzieciątko Jezus, bądź też Niewiastę Apokaliptyczną.

por. Zarosa E.: Pocieszenia Matka Boża. W: Encyklopedia Katolicka T. 15. Lublin 2011, kol. 909-910.